การต้อนรับแขกของชาวจอร์แดน

การต้อนรับแขกของชาวจอร์แดน

            ประเทศจอร์แดนเป็นประเทศหนึ่งที่อยู่ในแคว้นชาม ซึ่งในอดีตเป็นแคว้นหนึ่งที่มีความรุ่งเรืองทางด้านการค้าเป็นอย่างมาก ส่งผลให้เศรษฐกิจของแคว้นชามในอดีตก้าวหน้ากว่าเขตใดๆในโลกอาหรับเลยก็ว่าได้ สิ่งที่คนต่างชาติควรที่จะได้รับรู้เกี่ยวกับประเทศจอร์แดนมากที่สุดก็คือวัฒนธรรม ประเพณี ประวัติศาสตร์ซึ่งทุกเรื่องที่กล่าวมาข้างต้นนั้นจะมีความสอดคล้องกับศาสนาอิสลาม ผสมผสานกับอารยธรรมโรมันและกรีก
            สำหรับประเพณีการต้อนรับแขกของผู้คนในเขตนี้ เมื่อมีแขกมาเยี่ยมหรือมีชาวต่างชาติมาเยี่ยมเยือนนั้น การต้อนรับอย่างเป็นมิตรจะมีให้เห็นอยู่ตลอด ยิ่งโดยเฉพาะถ้าเป็นมุสลิมด้วยจะมีการซักถามถึงความเป็นอยู่ของพี่น้องมุสลิมในประเทศไทยด้วย สิ่งที่พวกเขาใช้ต้อนรับแขกได้แก่กาแฟ แต่อาหรับจะเรียกเกาะห์วะห์ ,قهوة , Qahwah 

            ซึ่งเป็นกาแฟที่มีรสชาติขมมาก แต่ถึงแม้ว่ามันจะขมขนาดไหน เราก็ไม่สามารถจะปฏิเสธได้ เพราะจะถือว่าเป็นการไม่ให้เกียรติ แก่เจ้าของบ้านในฐานะที่เราเป็นผู้เยี่ยมเยือน และหาก จะเพิ่มหรือขอจบการจิบเกาะห์วะห์ นั้น ก็จะมีการแสดงท่าทางเพื่อเป็นสัญญาณว่าจะเพิ่มหรือขอจบการดื่มเกาะห์วะห์ หากเราประสงค์จะขอจิบเกาะห์วะห์ร้อนๆเพิ่มอีก เพียงแค่เรายกแก้วเกาะห์วะห์ (ซึ่งเป็นแก้วเล็กๆ) ใว้ในฝ่ามือ โดยใช้นิ้วเมื่อทั้งห้านิ้วอุ้มปากแก้วใว้แล้วหมุนแก้วสักกสองสามรอบ ก็จะเป็นการแสดงให้ผู้ที่คอยรินเกาะห์วะห์ทราบว่าเราต้องการที่จะเพิ่มอีกโดยที่เราไม่ต้องเอ่ยปากขอแม้แต่น้อย แต่ถ้าหากเรารู้สึกไม่ไหวที่จะจิบเกาะห์วะห์ที่มีรสขมมากอย่างนี้อีกต่อไป เพียงแค่เราวางแก้วกะห์วะห์ลง ไม่ต้องถือไว้ในมือ แล้วตามด้วยการเอามือขวาของเราไปปิดใว้ที่ปากแก้วเท่านี้เขาก็จะรู้ได้ทันทีว่าเราไม่ต้องการที่จะเพิ่ม
เกาะห์วะห์ โดยที่เราไม่ต้องเอ่ยปากอีกเช่นกัน การปฏิเสธที่จะรับเกาะห์วะห์มาจิบสักนิดนั้นเป็นสิ่งที่ไม่ควรทำอย่างยิ่ง เพราะะถือว่าเป็นการไม่ให้เกียรติดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น

           นอกจากเกาะห์วะห์แล้ว ชาวจอร์แดนมักจะเชิญแขกของพวกเขารับประทานอาหารพื้นเมืองของพวกเขา เช่น มันซอบ(منسف) คล้ายๆกับข้าวหมกในไทย ใส่เนื้อแกะบ้างเนื้อไก่บ้าง ราดหน้าด้วยนมแพะสดๆที่ต้มแล้ว มักลูบะห์ (مقلوبة )คล้ายๆกับข้าวมันของไทยแต่หอมเครื่องเทศแบบอาหรับ              

           แต่เมนูทั้งสองนี้จะไม่ยกทันทีที่เขาได้ทำความรู้จักกับแขกใหม่ แต่จะมีการนัดแขกของพวกเขาให้มาลองรับประทานเมนูหนักๆทั้งสองนี้ในวันต่อไปหรือวันที่พวกเขาพร้อม เพราะต้องเตรียมตัวกันหน่อย โดยเฉพาะเนื้อแกะกับนมแพะที่มีสูตรเฉพาะตามแบบฉบับของแคว้นชามโบราณ จึงไม่ต้องสงสัยเลยว่าทำไมคนแถบนี้จึงรูปร่างใหญ่ๆกันทั้งนั้น นอกจากนี้ทุกครั้งที่พวกเขาเชิญแขกของพวกเขา(เฉพาะผู้ชาย)ไปรับประทานอาหารนั้น พวกเขาจะทำเยอะมากๆ หมายถึงว่าถ้าบ้านของพวกเขามีกันทั้งหมด 10 คน และบวกกับแขกที่เชิญมา 5 คน รวมเป็น 15 พวกเขาก็จะทำให้พอทั้ง 15 คน และจะยกใส่ในถาดออกมาทั้งหมด ประมาณ 2-3 ถาดใหญ่ๆ โดยไม่ได้เก็บไว้ เรียกว่ายกออกมาทั้งหมดที่มีอยู่ในครัวเพื่อให้แขกของพวกเขาก่อน และจะมีตัวแทนของพวกเขามานั่งรับประทานพร้อมกับแขกแค่ประมาณ 2-3 คน เท่านั้น (ผู้นำครอบครัว) ส่วนคนในบ้านของพวกเขาที่เหลือก็จะต้องรอให้แขกของพวกเขาทานเสร็จก่อน แล้วค่อยทานที่เหลือจากที่เอามารับแขก นับเป็นการให้เกียรติต่อแขกอย่างน่าประทับใจเลยทีเดียว 

โดย
ธีระยุทธ หาสะอาด
มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, วิทยาเขตปัตตานี
กรมเอเชียใต้ ตะวันออกกลางและแอฟริกา 

Posted in: ศิลปะวัฒนธรรมอาหรับ